جای خالی دکترین و راهبرد "استراتژی"

بخشی از مصاحبه آرش فهیم "روزنامه نگار" با سهیل سلیمی پیرامون نقش محتوا در سیما با توجه به تغییرات در معاونت سیما

جای خالی دکترین و راهبرد

برای ایجاد تحول محتوایی و ارتقای کیفیت و قدرت سیما، ابتدا باید به تعریف مشخصی از این مفاهیم دست یافت و سپس، یک نقشه راه و چشم‌انداز مشخص برای عملیاتی ساختن تحول درانداخت. اما معاونت سیما چگونه می‌تواند به این مهم دست یابد؟
سهیل سلیمی، نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون در گفت وگو با گزارشگر کیهان، طراحی یک دکترین را نیاز ضروری رسانه ملی برای تحول می‌داند و می‌گوید: «متأسفانه سیما در سطح مدیریتی، یک مشکل عمده دارد؛ ما فاقد یک دکترین رسانه‌ای جامع هستیم. به همین دلیل هم وقتی مدیر سیما از تحول محتوا سخن می‌گوید، دقیقا مشخص نیست که چه تحولی را مد نظر دارد. پیشنهاد این است که صداوسیما متولی طراحی یک دکترین رسانه‌ای بشود؛ آن هم دکترینی که با نیازهای فرهنگی ما هماهنگ باشد. به طور طبیعی، نیازهای فرهنگی ایران با ژاپن، آلمان و... متفاوت است. هر کشوری نیازهای فرهنگی و رسانه‌ای خاص خودش را دارد که دکترین رسانه‌ای پاسخگوی آن نیازها یا آرمان‌هاست. دکترین رسانه‌ای، مشخص می‌کند که مجموعه رسانه‌ای کشور باید به کدام سمت برود؛ این دکترین، جلوی آسیب‌ها و کج سلیقگی‌ها را هم می‌گیرد. وقتی این دکترین تعریف شود یک سری استراتژی به وجود می‌آید؛ برنامه‌ها هم -مثلا سریال‌ها- تاکتیک‌هایی برای عملیاتی ساختن این استراتژی‌ها هستند. تحول محتوای سیما، هدف بسیار بزرگ و مهمی است، اما به این شرط که اینگونه دیده شود، نه اینکه از سطح دکترین و استراتژی و تاکتیک پایین بیاییم و تغییرات را در سطح تکنیک انجام دهیم!» تطبیق برنامه‌ها با نیازهای روز جامعه یکی از محورهای تحول در هر رسانه‌ای، کاربردی‌تر کردن برنامه‌هاست؛ یعنی هر برنامه‌ای بتواند به نیازهای روز همه یا بخش قابل توجهی از مردم پاسخ بدهد. سهیل سلیمی، کارگردان فیلم «فرشتگان قصاب» به طور خاص به «تلنت‌ها» و به اصطلاح برنامه‌های استعدادیابی سیما (مثل «عصر جدید»، «اعجوبه‌ها» و... که اتفاقا پربیننده‌ترین برنامه‌های سال‌های اخیر سیما هستند) به عنوان مصداقی از کم توجهی به نیازهای روز جامعه در برنامه ‌سازی ‌اشاره می‌کند و می‌گوید: «مشکل اصلی اغلب این برنامه‌ها این است که کارکرد در آنها مطرح نیست وصرفا تقلید مطرح است. در غرب اگر برنامه‌ای در قالب تلنت یا استعدادیابی اجرا می‌شود به این دلیل است که از این طریق بخشی از نیروهای مورد نیاز خود را تامین می‌کنند و به نوعی با این برنامه‌ها شغل ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، آنها حجم زیادی کنسرت دارند و به خواننده‌های متعددی نیازمند هستند که از طریق برگزاری مسابقات استعدادیابی، این نیاز را تأمین می‌کنند. اما در سیما، صرفا افرادی مثلا با توانایی خوانندگی یا پشتک زدن در آتش و... هنرنمایی می‌کنند، بدون اینکه مشخص شده باشد جامعه امروز ما اصلا به افرادی با این توانمندی‌ها نیاز دارد یا نه؟ بنابراین، یکی از محورهای تحول محتوا در سیما این است که برنامه‌هایی مثل «عصر جدید» ابتدا به سمت شناسایی نیازهای جامعه بروند و سپس برای تأمین این نیازها، دست به کشف استعداد بزنند، در غیر این صورت، فقط توهم موفقیت را القا می‌کنند. ضمن اینکه تولید برنامه‌هایی این چنین با تقلید و کپی‌برداری از روی برنامه‌های خارجی، نوعی‌اشتیاق برای تماشای نمونه‌های غربی را بین مردم تشویق می‌کنند و عملا موجب افزایش مراجعه و بازدید برنامه‌های خارجی می‌شوند!» ۱۶ آبان ۱۳۹۹